1. Мөрөөдөлдөө биш бодит байдалд тvшиглэн бич. Төсөл бичихийн тулд хvмvvс ихэвчлэн тэгнэ ингэнэ гэсэн мөрөөдөл маягийн зvйлvvдээ өгvvлбэрт оруулаад биччихдэг. Гэтэл төсөл нь өөрөө тодорхой судалгаа, бодит тооцоолол дээр vндэслэсэн байх шаардлагатай байдаг. Шинээр бvтээгдэхvvн хийх гэж байгаа тохиолдолд тухайн бvтээгдэхvvнийг vйлдвэрлэхтэй холбоотойгоор ямар ямар зардлууд гардаг, тухайн чиглэлийн vйлдвэрлэл явуулахад ямар ямар бэрхшээл гардаг гэх мэт судалгааг зах зээл дээр тухайн чиглэлээр vйл ажиллагаа явуулж байгаа бодит vйлдвэр дээр тvшиглэн хийх нь зvйтэй. Учир нь ялангуяа vйлдвэрлэл явуулна гэдэг бол өөрөө маш олон төрлийн бэрхшээлтэй тулгарч байдаг тул энэ нь илvv vнэн бодитой болно. Тиймээс бvх зvйлийг анхнаас нь нарийн тооцоолж төлөвлөж байх хэрэгтэй.

Санхүүгийн тайлан, татварын тайлан 2-ын хоорондоо ялгагдах зорилгыг доороос харна уу.

Бид энэ удаа Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар (НӨАТ)-тай холбоотой татварын зөвлөгөө өгч байна. НӨАТ-т борлуулсан болон экспортолсон болон импортолсон бүх бараа, гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээ ордог.

НӨАТ төлөгч хэн байх вэ? Үүнд бараа үйлдвэрлэсэн буюу түүнийгээ борлуулсан, бараа импортолж, экспортолсон хуулийн этгээд аж ахуйн нэгж, байгууллага, компаниуд орно. Хувь хүн, иргэний тухайд гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээгээр НӨАТ төлөгч болно. (НӨАТ-ын тухай хуулийн 5-р зүйлийн 1) Хөдөлмөрийн гэрээгээр байнга болон түр ажиллаж байгаа иргэн НӨАТ төлөгч биш байна. Цалин хөлс, тэдгээртэй адилтгах бусад орлогод НӨАТ ногдохгүй.

1080,000 төгрөгнөөс дээш цалин авч байгаа үед НДШ 108,000 төгрөгөөр бодогдож явдаг. Харин амралтын мөнгө бодогдоод цалин нь 1080,000 төгрөгнөөс дээш гарсан үед НДШ 10 хувиар бодогддог гэж хүмүүс ойлгодог. Үүнийг тайлбарлая. Ажилтан жилийн 12 сарын 11 сард нь ажиллаж 1 сард нь ажилласан жилээс шалтгаалж 15-аас дээш хоног амарсан байх ёстой байдаг. Амарч байх хугацаанд бодогдож байгаа цалинг амралтын цалин гэж ойлгоно. Хэрэв ажилтан 11 сард цалингаа авахдаа амралтын мөнгөө давхар авч байгаа бол энэ амралтын цалинг 12 сарын цалин гэж ойлгоно.

HVC компани

Орлогын тайлан

2007.07.31

Борлуулалт-504,000

Шүүс-45,000

Үйлдвэрийн ажилчдын цалин-64,000

Шил, бөглөө, шошго-24,000

Элэгдэл-53,000

Бусад үйлдвэрийн зардал-47,000

                        Нийт-233,000